อาเซียน 4.0
อาเซียน 4.0
Thailand4.0
ประเทศไทยในอดีตที่ผ่านมา มีการพัฒนาเศรษฐกิจตั้งแต่Thailand 1.0 ที่เน้น ภาคการเกษตร มาเป็นThailand 2.0 ที่เน้นอุตสาหกรรมเบา และThailand 3.0 ในปัจจุบัน ที่เน้นอุตสาหกรรมหนัก
แต่Thailand 3.0 ต้องเผชิญกับกับดักของประเทศที่มีรายได้ปานกลาง ที่ไม่อาจนำพาประเทศพัฒนาไปมากกว่านี้ จึงจำเป็นที่จะต้องมีการปฎิรูปเศรษฐกิจของประเทศอย่างจริงจัง และนำพาประเทศไปสู่Thailand 4.0
โดยจะมีการขับเคลื่อนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในมิติต่าง ๆ ที่สำคัญ ได้แก่
- จากสินค้าโภคภัณฑ์ไปสู่สินค้าที่มีนวัตกรรม
- เปลี่ยนจากการเกษตรแบบดั้งเดิมไปสู่การเกษตรสมัยใหม่ หรือ smart farming
- การเปลี่ยนจากอุตสาหกรรมหนักไปสู่ภาคบริการ
- เปลี่ยนจาก SME แบบดั้งเดิม ไปสู่ smart SME และ startup
- การเปลี่ยนจากภาคบริการแบบดั้งเดิมไปสู่ภาคบริการที่มีมูลค่าสูง
- และการเปลี่ยนจากแรงงานทักษะต่ำไปสู่แรงงานที่มีทักษะสูง
นอกจากนี้ ปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนประเทศไทยจาก 3.0 ไปสู่ 4.0 ประกอบด้วย องค์ความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ นวัตกรรม วิทยาศาตร์ เทคโนโลยี และ R&D
ซึ่งในแต่ละเรื่อง ก็มีรายละเอียดมากมายหลายประการ ที่ประเทศไทยจะต้องรีบดำเนินการ ตัวอย่างเช่น เรื่อง เทคโนโลยี สามารถแบ่งออกเป็นเทคโนโลยีในด้านต่างๆได้ดังนี้
- ด้านอาหารและเกษตร มีเทคโนโลยีที่สำคัญได้แก่biotech foodtech และ agritech
- ด้านสุขภาพ healthtech และ meditech
- ด้านการบริการ designtech และ traveltech
- ด้านหุ่นยนต์robotech
- และด้านเศรษฐกิจดิจิทัลfintech edtech e-marketplace และ e-commerce
อาเซียน 4.0
ส่วนการขับเคลื่อนอาเซียน4.0เป็นการขับเคลื่อนจากความร่วมมือกันระหว่าง 10 ประเทศสมาฃิกอาเซียน ที่จะเปลี่ยนจากอาเซียน 3.0 เป็น อาเซียน 4.0 โดยแผนประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน 2025 หรือ AEC Blueprint 2025 ได้เน้นความร่วมมือทางด้านการเกษตร สุขภาพ ดิจิทัล ภาคบริการ การพัฒนา SME และแรงงาน โดยเน้นปัจจัย R&D วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รวมทั้งนวัตกรรม และความคิดสร้างสรรค์ ในการขับเคลื่อนไปสู่อาเซียน 4.0
สำหรับมาตรการในเชิงยุทธศาสตร์ของอาเซียน 4.0 คือ
- การสร้างหุ้นส่วนทางด้านยุทธศาตร์ ระหว่างสถาบันการศึกษา สถาบันวิจัย และภาคเอกชน ในภูมิภาคอาเซียน
- สร้างความสามารถทางการแข่งขันให้กับ SME ในอาเซียน ด้วยการใช้ประโยชน์จากวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- และเสริมสร้างทรัพยากรมนุษย์ของอาเซียน ให้มีความคิดสร้างสรรค์ ชาญฉลาด และมีความคล่องตัว
นวัตกรรมอาเซียน
สำหรับความร่วมมือของอาเซียนในการเสริมสร้างนวัตกรรมนั้น ใน AEC Blueprint 2025 กำหนดมาตรการต่างๆไว้อย่างละเอียด โดยมาตรการสำคัญมีดังนี้
- เสริมสร้างการแลกเปลี่ยนข้อมูลและการสร้างเครือข่ายในระดับมหาวิทยาลัย และระดับภาคเอกชนของอาเซียน
- ส่งเสริมสภาวะแวดล้อมในเชิงนโยบายภายในอาเซียน เพื่อเอื้อให้เกิดการถ่ายโอนเทคโนโลยีและการเสริมสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ
- ส่งเสริมให้มีการจัดตั้งอุทยานวิจัยและเทคโนโลยี รวมทั้งห้องทดลองเพื่อการวิจัยของมหาวิทยาลัย รัฐบาล และบริษัทร่วมทุน รวมทั้งศูนย์การวิจัยและพัฒนาในอาเซียน
- พัฒนาและเสริมสร้างความเชื่อมโยงของอาเซียนกับเครือข่ายการวิจัยพัฒนาในระดับโลกและในระดับภูมิภาค
- ส่งเสริมการคุ้มครองสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาในภูมิภาคอาเซียนให้เข้มแข็งขึ้น
- ส่งเสริมโครงการที่มีการสนับสนุนการมีส่วนร่วมของอาเซียนในห่วงโซ่มูลค่าโลกและภูมิภาคและเครือข่ายการผลิต
- ดึงดูดบริษัทชั้นนำด้านเทคโนโลยีให้เข้ามาประกอบการในภูมิภาคอาเซียน
เศรษฐกิจดิจิทัลอาเซียน
สำหรับความร่วมมือของอาเซียนในด้านเศรษฐกิจดิจิทัลนั้น ใน AEC Blueprint 2025 ระบุถึงมาตรการความร่วมมือระหว่าง 10 ประเทศสมาชิกอาเซียน ไว้อย่างละเอียดเช่นเดียวกัน อาทิ
- พัฒนาเศรษฐกิจและส่งเสริมการค้าในรูปแบบดิจิทัล หรือ digital tradeในอาเซียน
- เพิ่มการขยายเครือข่ายและการใช้อินเตอร์เน็ตความเร็วสูงให้ทั่วถึงในอาเซียน
- ส่งเสริมการพัฒนาวิชาชีพสำหรับแรงงานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในอาเซียน
- ส่งเสริมเทคโนโลยีสารสนเทศในตลาดร่วม ด้วยการส่งเสริมการเคลื่อนย้ายเสรีของสินค้า บริการ และการลงทุนด้านเทคโนโลยีสารสนเทศภายในภูมิภาคอาเซียน
- สนับสนุนการเติบโตและการใช้บริการอิเล็กทรอนิกส์หรือ e - services ในภูมิภาค
- ส่งเสริมความร่วมมือด้านความมั่นคง ปลอดภัย ทางไซเบอร์ หรือ cyber security ในอาเซียนให้มากขึ้น
- ส่งเสริมพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์หรือ e-commerce ในอาเซียน ซึ่งเรื่องนี้มีความสำคัญมากเพราะ e-commerce จะสนับสนุนบูรณาการทางเศรษฐกิจของอาเซียน อาเซียนมีข้อตกลงในด้านนี้มาตั้งแต่ปี 2000 ซึ่งเรียกว่า e-ASEAN FrameworkAgreement และในอนาคตอาเซียนมีแผนจะจัดทำข้อตกลงอาเซียนทางด้าน e-commerce โดยเฉพาะ
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอาเซียน
ใน AEC Blueprint 2025 มีมาตรการหลายเรื่องในการสร้างความร่วมมือทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระหว่าง 10 ประเทศอาเซียน เพื่อผลักดันให้อาเซียนพัฒนาไปสู่อาเซียน 4.0 โดยมาตรการสำคัญได้แก่
- การจัดทำแผนปฎิบัติการอาเซียนด้านวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและนวัตกรรม ( ASEAN Plan Of Action on Science Technology and Innovation : APASTI )
- เสริมสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายศูนย์ความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในอาเซียน เพื่อส่งเสริมความร่วมมือแบ่งปันสิ่งอำนวยความสะดวกด้านการวิจัยและบุคลากร เพื่อสนับสนุนการวิจัยและพัฒนาด้านเทคโนโลยีร่วมกัน
- ส่งเสริมการเคลื่อนย้ายนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยผ่านโครงการแลกเปลี่ยนต่างๆ
Thailand 4.0 กับ อาเซียน 4.0
จากที่ได้วิเคราะห์ข้างต้น จะเห็นได้ว่า ขณะนี้กำลังมีพัฒนาการที่คู่ขนานกันระหว่าง Thailand 4.0 กับ อาเซียน 4.0 ผมจึงอยากจะขอเสนอว่า ไทยจะได้ประโยชน์อย่างมาก จากความร่วมมือกับ 10 ประเทศอาเซียนในด้านต่างๆดังกล่าวข้างต้น ทั้งนี้ความร่วมมือในกรอบอาเซียนจะเป็นอีกแรงหนึ่ง ในการขับเคลื่อนประเทศไทยจาก Thailand 3.0 ไปสู่ Thailand 4.0 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวดเร็ว และยั่งยืนขึ้น ไทยจึงควรกำหนดยุทธศาสตร์ในการสร้างความร่วมมืออาเซียนในด้านต่างๆเหล่านี้ และมียุทธศาสตร์ในเชิงรุก เสนอแนวคิดใหม่ๆ เพื่อให้ไทยมีบทบาทนำในอาเซียน 4.0
นอกจากนี้ ผมยังมองว่า หากเราประสบความสำเร็จในการนำพาประเทศไปสู่Thailand4.0 ได้แล้ว ไทยจะอยู่ในสถานะที่จะได้ประโยชน์อย่างมาก จากการปฏิสัมพันธ์ในประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ตัวอย่างเช่น
- หากไทยพัฒนาสินค้าเป็นสินค้าที่มีนวัตกรรมสูง เราจะสามารถส่งออกไปในตลาด AEC ได้มากขึ้น
- หากไทยพัฒนาเกษตรกรรมไปเป็น smart farming สินค้าอาหารและเกษตรของไทยจะสามารถตีตลาดอาเซียนได้มากขึ้น และไทยจะสามารถไปลงทุนสร้าง smart farmingให้เกิดขึ้นในประเทศเพื่อนบ้านได้อีกมาก
- เช่นเดียวกับการค้าภาคบริการ โดยเฉพาะการให้บริการด้านสุขภาพ ไทยจะกลายเป็น medical hubซึ่งมีโอกาสที่จะทำธุรกิจในด้านนี้กับประเทศเพื่อนบ้านอีกมาก
- สำหรับ SME เมื่อเป็นThailand 4.0 แล้ว SME ของไทยจะกลายเป็น smartSMEซึ่งจะทำให้ SME ของไทยมีความสามารถในการแข่งขันเพิ่มมากขึ้น ในการที่จะผลิตสินค้าส่งออกไปยังประเทศเพื่อนบ้าน และย้ายฐานการผลิตไปยังประเทศเพื่อนบ้านด้วย
- นอกจากนี้ การพัฒนาแรงงานไทยไปสู่แรงงานมีฝีมือขั้นสูง จะทำให้แรงงานไทยมีความสามารถในการแข่งขันใน AEC ได้อย่างมั่นคง
- และเมื่อเราเป็นThailand 4.0 เศรษฐกิจไทยจะเป็นเศรษฐกิจดิจิทัล ซึ่งจะเปิดโอกาสให้ไทยได้ทำธุรกิจดิจิทัลกับประเทศอาเซียนได้อีกมากเช่นกัน
ไทยแลนด์ 4.0 กับการเป็น hub ของอาเซียน 4.0
นอกจากนี้ ผมขอเสนอว่า ยุทธศาสตร์ของไทยต่ออาเซียน 4.0 ควรจะมองไปถึงขั้นที่เราจะเป็นศูนย์กลางในด้านต้างๆของอาเซียน 4.0 หรือเป็น hub ของอาเซียน 4.0 นั่นเอง แม้ว่าในบางเรื่อง เราอาจจะสู้สิงคโปร์และมาเลเซียไม่ได้ แต่ไทยก็ควรจะมีความฝันและสานฝันให้เป็นจริง ความฝันของเราคือ เราจะเป็น hub ของอาเซียน 4.0 ในด้านต่างๆดังนี้
- knowledge hub
- innovation hub
- R&D hub
- science & technology hub
- digital hub
- services hub
กล่าวโดยสรุป การเปลี่ยนผ่านประเทศไทยไปสู่Thailand 4.0 จะเป็นการก้าวกระโดดที่สำคัญที่สุดครั้งหนึ่งของประเทศ และจะนำพาประเทศไทยไปสู่การเป็นประเทศร่ำรวยและพัฒนาแล้ว
เช่นเดียวกัน การเปลี่ยนผ่านไปสู่อาเซียน 4.0 จะคู่ขนานกันกับThailand 4.0 ซึ่งไทยจะได้ประโยชน์อย่างมาก จากความร่วมมือในกรอบอาเซียนในด้านต่างๆ โดยเฉพาะ ด้านการสร้างนวัตกรรมและเศรษฐกิจดิจิทัล
รัฐบาลจึงจะต้องมียุทธศาสตร์ชัดเจน พร้อมผลักดันให้ไทยเป็นศูนย์กลางของอาเซียน 4.0 ผ่านการฝึกอบรม การทำวิจัยเกี่ยวกับอาเซียน ตลอดจนการเป็นศูนย์ข้อมูลอาเซียน 4.0 พัฒนาคลังสมองด้านอาเซียน และเป็นศูนย์กลางด้านการศึกษาและการวิจัย เพื่อพัฒนาให้คนไทยก้าวไกลสู่อาเซียน 4.0 และผลักดันให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางของอาเซียน 4.0 ในอนาคตต่อไป
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น